Tadbirkor bo’lish uchun nima qilish kerak?

Tadbirkorlik faoliyati (bundan keyin TF deb yuritiladi) bilan shug’ullanish uchun avvalambor siz o’z firmangizga ega bo’lishingiz kerak. Buning uchun siz o’zingiz yashayotgan shaharning hokimligiga borib, firma ochishlik niyatingiz borligini aytasiz. Buning uchun ba’zi ma’lumotlarni oldindan tayyorlab borsangiz maqsadga muvofiq bo’ladi:

1)      Firmangizga uchun nom

2)      Yer (offis, uy) kadastri bilan bog’liq hujjat tasdiqnomasi. (Xoxlang o’z uyingizniki, xox offisingiz binosiniki )

3)      O’zingizni tasdiqlovchi hujjatlar (Passport)

4)      Firmangiz muhri

5)      Bankda hisob raqam 

(Bular haqida to’liq ma’lumotni, hokimlik beradi. Umumiy hujjat ishlari sizga o’rtacha 200-300 ming so’m atrofida to’g’ri keladi.)

Xo’sh firma ochdingiz, endichi? Endi siz o’z yo’nalishingizni tanlaysiz:

1)      Xizmatlar-(Paynet, yetkazib berish, mahsulot tashish, o’rnatish…) Bunday faoliyat talabalar, yangi ish boshlaganlar uchun ayni muddao. Chunki, bular unchalik qimmat emas, qo’rqitadigan deyarlik hech qanday havf yo’q.

2)      Ishlab chiqarish mahsulotlari-ya’ni agar siz qandaydir mahsulot ishlab chiqarsangiz ularni keng ko’lamda sotishingiz kerak. Buning uchun ancha-muncha tajriba kerak bo’ladi.

3)      Qurilish ishlari-bu turdagi faoliyat, eng daromadli va shu paytning o’zida eng ko’p diqqat, mas’uliyat, e’tibor, pul, asab talab qiladigan faoliyatdir. Chunki, bu turdagi faoliyatning ko’lami o’rtacha-     

 2 000.000 so’mdan boshlab-10 mlrd miqdorgacha balki undan ham ko’proqqa cho’zilishi mumkin. Shuning uchun ham tajribasi yo’qlar bunday ishlarni avval obdon o’rganib keyin boshlash maqsadga muvofiq.

Umuman olganda har-bir ishda oldindan yaxshilab o’ylab ish tutish avzal. Xalqimizdagi “Agar tillani qanday ishlatishni bilmasang, uni topganingni keragi yo’q ” degan ibora bejiz emas axir.

      Demak, firma ochildi, faoliyat tanlanildi endichi? Endi, tanlagan faoliyatingizga muvofiq ish kerak. Uni qayerdan topish mumkin? Mamlakatimiz olib borayotgan odilona siyosat natijasida ko’p ishlar qilinyabti. Masalan: TF bilan shug’ullanuvchi firmalarning solig’i ish ko’lamining atigi 7% ni tashkil etadi. Ya’ni agar siz 10 million so’mlik ish bajargan bo’lsangiz, bu uning 700 ming so’mini tashkil qiladi. Ba’zi bir davlatlarda esa solig’ o’rtacha 15% ni tashkil qiladi. Shuning uchun ham AQSH dagi har 10 firmadan 7 tasi faoliyatining birinchi 5 yilida kasotga uchraydi. Boshqalar esa soliq to’lamaslik uchun turli xil mahinatsiyalarni ishga soladi. Bu esa oxir borib qamoqqa olinadi degani. Bundan tashqari, bizda agar TF ni boshlagan bo’lsangiz, sizga hech qanday kuchlar ta’sir o’tkaza olmaydi, chunki zo’ravonlikka davlatimiz qonunda ham, amalda ham yo’l qo’ymaydi. Buni solishtirish uchun Turkiyani olaylik. Davlat qonuni bo’yicha har bir tadbirkor erkin, ammo u yerda ko’proq hollarda Qurol Kuchi ustun keladi. Ya’ni biror bir tadbirkorning firmasi ma’lum zo’ravonga “qarashli” xududda faoliyat yuritayotgan bo’lsa, demak o’sha zo’ravonga Ximoya xaqqi to’lashligi kerak. Bu haq boshqa zo’ravon, bu odamga ish yuritishga halaqit bermasligining belgisi. Agar tadbirkor bosh tortsa yo ishini, yo tinchligini yoki (ko’proq xollarda) hayotini to’xtatishiga to’g’ri keladi. Yaratganga beadad shukrlar bo’lsinki bizda bunday ishlar deyarli kuzatilmaydi.

      Bizda imkoniyatlar juda ko’p shunchaki xalqimizda ruslar davridan qolib ketgan noshukrlik bor xolos.

      Xo’sh. Leksiyani to’xtatib davom etamiz…

Davlatimiz yaratib bergan va biz sizlarga  ma’lumot bermoqchi bo’lgan yana bir imtiyoz bu tadbirkolar uchun maxsus internet web-saytlaridir. Bulardan: Torg.uz, davlatxarid.uz va boshqalar. Biz sizlarga davlatxarid.uz saytini taklif qilamiz.

     

Bu saytda siz yosh tadbirkormisiz, yoki tajribalikmi, faoliyatingizga bog’liq e’lon, taklif, tanlov, tenderlarni topishingiz mumkin.

      Bu saytga kirgach siz ekraningizda 5 sahifani ko’rasiz: 

 

Bu saytda 100.000 $ gacha bo’lgan ishlar ro’yxati tuzilgan. Avval saytni O'zbekchaga o'girishimiz kerak, buning uchun kursor (Sichqoncha)ni ekranning o'ng tomonidagi o'zbek bayrog'iga olib borib tugmani bosamiz.

 

Endi esa, bo'limlar bilan tanishib chiqamiz!

E'lonlar bo'limi- Bu mamlakatdagi barcha turdagi e'lonlar, tenderlar, tanlovlar joylashtirilgan. Ularning ichida davlat tenderlari ham, nodavlat tanlovlar ham bor.

Davlat xaridlari- Bu yerda faqatgina davlat tanlov, tenderlari mavjud

Tadbirkor takliflari- Bunda nomidan kelib chiqib bilishimiz mumkin, tadbirkorlar o'rtasidagi takliflar o'rin olgan.

Nodavlat xaridlar- Bu bo'limda  nodavlat tashkilotlar yoki shxslar tomonidan tayyorlangan e'lonlar o'rin olgan.

 Bu sahifalar yordamida siz o’zingiz xoxlagan turdagi e’lon, taklif, tanlov, tenderlarni tanlab faoliyat yuritishingiz mumkin.

 

 

Masalan: Aytaylik siz Qurilish faoliyatidagi firma rahbarisiz va sizga 20.000.000 so’mlik ish kerak. Demak, buning siz shu sayt orqali sahifalardan birini tanlaysiz va sahifaning chap tomonining o’rta qismida kichik yozuvlarni ko’rasiz (300$ gacha bo’lgan e’lonlar, 300 $ dan yuqori bo’lgan e’lonlar…) O’sha yozuvlardan birini tanlashingiz yoki, yuqoridagi 5 sahifadan birma bir izlab ko’nglingiz tusaganini tanlashingiz mumkin.

Sahifalar ichida mamalakatimizning deyarli har bir viloyatiga doir e’lonlar mavjud. (Yangi ish boshlagan yosh tadbirkorlarga o’ziga yaqin bo’lgan shahar /tuman ishlarini tanlash maqsadga muvofiq, chunki ko’zda tutilmagan chiqimlar koefissenti ancha kamayadi)

      Demak, biror bir e’lonni tanladingiz, endi esa o’sha tanlagan e’loningiz haqidagi ma’lumotlarni biror bir yerga yozib qo’ying…

1)      E’lon Loti-Masalan: 2236596

2)      Ish ko’lami- Masalan: 20.000.000 so’m

3)      Ish joyi- Jahon tillari institute/ Toshkent

 Endi esa, agar tanlagan ishingizni bajarmoqchi bo’lsangiz, siz ro’yhatdan o’tgan viloyat Birjasiga borib o’zingizga Broker tanlaysiz. Siz tanlagan Broker sizga INN raqami beradi. Siz o’z Brokeringizga siz tanlagan ishning LOT raqamini ko’rsatib, shu ishda qatnashmoqchiligingizni aytasiz. Shunda u siz uchun o’sha tanlovda qatnashadi. Darvoqe, tanlovda g’olib bo’lishingiz uchun, standart summadan ozroq, pul taklif qilishingiz to’gri bo’ladi. Chunki u yerda xuddi bozordagidek savdolashish ketadi. Ya’ni aksiya uyushtirayotgan tashkilot ishni sifatli, ko’zlagainidan ko’ra arzon xolda bitishini xoxlaydi. Shuning uchun tadbirkorlar o’rtasida tanlov ketadi. Masalan: Siz 20.000.000 lik obyektga 19.500.000 so’mlik taklif kirityabsiz. Ammo, boshqa firma esa bu ishni 19.000.000 so’mga bitkazmoqchi. Ko’rinib turibdiki raqibingiz bu ishda g’olib bo’lib chiqish imkoniyati ko’proq. Bu bizness!

            Muvoffaqiyatlik tadbirkor bo’lish uchun, ko’p qobiliyatlarga ega bo’lishlik kerak. Buning uchun esa siz shaxsiy qobiliyatlaringizni rivojlantirishingiz kerak. Statistik ma’lumotlarga qaraganda hozirda har qanday ma’lumot, yangilik 6 oydan so’ng eskiradi. Bu “Beshikdan to qabrgacha ilm izla” maqolimiz, hozirgi davrda naqadar o’rinliligini tasdiqlaydi.

Qobiliyatlaringizni rivojlantirishning yo’llari:

1)      Sizga haqiqatda kerak bo’lgan muhitni toping.

Chunki, sizning atrofingizdagi odamlar sizning g’oya, fikr, qiziqishlaringizga mos kelishi kerak. Aytaylik, siz biror odamga o’z g’oyangini aytdingiz, uning esa fikri hayoli ichkilik, kayf-u safo, ijtimoiy tarmoq (odnoklasniki, facebook,…) serial, qizlar kabi behuda narsalardan holi emas. Albatta, u ustingizdan kulishi turgan gap. Sabab u hali ham yoshligidagi dunyoqarashi bo’yicha qolib ketgan. Uning bechora miyasi siz uchun dohiyona bo’lgan fikrni qabul qila olmaydi. Uning harakatlari sizning jahlingizni chiqarishi, kayfiyatingizni buzishi, va hattoki g’oyangizdan voz kechishingizga olib kelishi mumkin. Eng to’g’ri yo’l o’sha odamdan vaqtinchalik voz kechish emasmikan…? Agar siz TF ga qiziqayotgan bo’lsangiz, u holda o’zingizga o’xshagan insonlardan tashkil topgan guruhlarga qo’shilishingiz maqsadga muvofiq. Masalan “Kelajak Ovozi” markazida “Yosh tadbirkorlar” klubi tashkil etilgan. Yoki Tarmoqli marketing kompaniyalarining uchrashuvlariga boring. (Yodingizda tuting: Tarmoqli marketing bilan shug’ullanishdan oldin, u kompaniyaning bizning davlatimiz ruhsat bergan mezonlari bormi? Tekshirib ko’ring!) Bunday muhit sizga, kerakli bilim, malaka, va hattoki zavq beradi. Chunki aynan shunday joylar yordamida siz porloq kelajagingiz sari oldinlab borasiz.

2)        Dunyoqarashingizni kengaytiring.

 Buning yo’llari ko’p: Kitob o’qish, mashhur biznesmenlarning audio kassetalarini tinglash, seminar-treninglarda qatnashish, katta biznessmenlar bilan bo’lib o’tadigan suhbatlarda qatnashish va hokazo. Kitoblar: O’zbek tilida bu sohada ayni paytda kitoblar ko’p. Bulardan boshlang’ich bosqich sifatida quyidagi kitoblarni taklif qilamiz:

1.      Ravshan Xonniyoz: “Omad zinasining yetti pog’onasi”,  “Bobilning eng boy odami”, “Besh dengiz osha”

2.      Jim Ron: “Boylik kaliti”

3.      Robert Kiosaki: “Boy ota, kamba’gal ota”, “Boy bola, aqlli bola”, “Pul oqimi kvadranti” …

Agar siz chet-tillarida ham kitob o’qiy oladigan bo’lsangiz, unda balli! Chunki rus-ingliz tillarida bunday kitoblar qalashib yotibdi. Ammo ularni tarjima qilish uchun bizningcha kadrlarimiz, tashabbuskor yoshlarimiz yetishmayabti. Agar siz ularni o’qisangiz, aminmizki, siz dunyoga o’zgacha nazar bilan boqishni boshlaysiz.  

Kitoblar borasida diniy kitoblar haqida ham alohida to’xtalib o’tishlik kerak. Chunki Islom dinida aynan Halol Rizq haqida, rizqqa baraka keltirish, qalb xotirjamligiga erishish haqida ma’lumotlar talaygina. Bularga audio mav’izalar, rizqqa ta’lluqli kitoblar, Qori’lar bilan uchrashish orqali ega bo’lishlik mumkin. (Intenetdan ham topish mumkin ammo ularning ko’pchiligiga ishonch yo’q)

Ko’p tadbirkorlar aynan shu sohada oqsayotganliklari tufaylik ham hayotda turli xil qiyinchiliklarga duch kelishmoqda. Ba’zi-ba’zida hammamizning ham qu’log’imizga chalinib qoladi: “Falonchi boyning o’gli “Narkoman” bo’lib qolibdi”, “Falonchi kasot bo’lib o’z joniga qasd qilibdi”,” Falonchi boyning qizi erdan qaytib kelibdi”, “Falonchi tuzalmas kasalga yo’liqibdi” va hokazo. Gap shundaki, hozirdagi dunyoviy tuzum oqibatida ko’pchilik hattoki musulmon bo’laturib ham Islom diniga nisbatan shubxa, gumon, qo’rquv, hattoki norozilik his qilishayabti. Bunday bo’lishiga turli xil oqimlarning o’rinlari katta albatta, ammo har qanday inson salgina fikr yuritsa tushunib yetadiki, yer yuzida baxtli saodatli yashashga yetaklaydigan yagona din bu Islom dinidir shuning uchun  ham inson ibodat qilmay iloji yo’q. Chunki Islom osonlik dini. Bu dinda inson ortiqcha ovoragarchilik bilan shug’ullanmay, hamma birdek intiladigan narsaga erishadi.

 Bu esa Qalb xotirjamligi dir. Bizning ertalabdan kechgacha sarson bo’lishligimiz,  pul topib bola-chaqamizni yedirib, ichirib, kiyintirishimiz, qalbimiz xotirjam bo’lishligi uchun emasmi? Biz o’ylaymizki ibodatni chetga surib qo’yib, ish bilan shug’ullansak, yoshlik chog’imizda ishlab, qarigan chog’imizda ibodat qilsak, ana shunda to’gri bo’ladi. Aslida ham shundaymikan? Bu savollarga Islomdan boshqa hech qanday din bu qadar oson tushuntirib, bu qadar yengil yo’llarni ko’rsatib bera olmaydi. Buning uchun esa quyidagi mavzulardagi mav’iza, kitob, eshittirishlarni ko’zdan kechirib chiqishingizni maslahat beramiz:

1.      Tavakkul

2.      Taqvo

3.      Silay-I Rahim

4.      Istig’for va Tavba

5.      Ehson (Har qanday turdagi)

6.      Qalbni Allohga bo’shatish

7.      Xaj va Umra

Bu mavzular aynan Rizq mavzusidagi mavzulardir. Ya’ni agar shu mavzular haqida ma’lumotingiz bo’lsa, siz juda ham Puldor odamga aylanib, shu bilan birga biz yuqorida sanab o’tgan kamchiliklardan yiroqda bo’lishingiz mumkin.

3)      Shaxsiyatingizni o’rganing.

Xozirda ilm fan 50 yilga oldinlab ketdi. Inson mavzusidagi ma’lumotlar, ulaning to’griligi odamlarni o’zlarini o’rganishlikka undamoqda. Xech o’ylab ko’rganmisiz nega siz aynan o’zingiz tug’ilgan sanda tug’ildingiz boshqa sanada emas? Savol kulguli bo’lishi mumkin. Xozirda chet-elda odamlar Numeralogiya, Burjlar, Psihologik testlar Qon guruhlari bilan bog’liq ma’mutlar orqali o’z kelajakalrini tahmin qila olishlik mumkinligiga amin bo’lishyabti. Sizda hech bunday xodisa ro’y berganmi? Ya’ni siz aytaylik avtomobil savdosi bilan shug’ullansangiz ishingiz yurmaydi-yu, agar oziq-ovqat savdosi bilan shug’ullansangiz ishingiz baroridan keladi? Bu albatta g’alati tuyulishi mumkin. Ammo biror bir narsani o’zgartirishdan oldin, inson avval o’zini o’zgartirishi kerak. Aytaylik siz jizzakisiz, bu sizda orttirma harakter bo’lishi mumkin, yoki bu tug’ma bo’lishligi ham mumkin. Tug’ma harakterni o’zgartirish qiyin ammo uni tarbiyalashning iloji bor. Faqat, unga qanday ta’sir ko’rsatish mumkinligini o’rganishlik kerak xolos. Agar bu harakter orttirma bo’lsa, uni yo’qotish mumkin. Chunki bu avval sizda bo’lmagan. Muhit, odamlar, iqlim ta’sirida sizga o’rnashib olgan bo’ladi.

Demak, harakter, temperament, borasidagi ma’lumotlarni qanday topishlik mumkin?

Quyidagi kitoblar sizga yordam berishi mumkin:

1)           Psihologik testlar to’plami-“Men kimman?” “O’zingizni bilasizmi?” va hokazo

2)           Numeralogiya- “Raqamlar va taqdirlar”

3)           Burjlar haqida kitoblar- “Burjlar va Pullar”

4)           Temperamentingizni o'rganing- chunki sizning tabiat (harakter) ingiz sizning

 temperamentingizga bog'liq. «Kasallikni davolash uchun, uni qanday kasallik ekanini, qanday kelib chiqqanligini bilish kerak bo'ladi»

5)            Qon guruhingizni biling- Bu ham o'zingizni tarbiyalashingizga yordam beradi. Qon guruhingiz sizni qaysi unsur (Olov, Suv, Yer, Havo) ga mansubligingizni belgilab beradi. Bu esa sizni qanday narsalarga moyilroq ekaningizni belgilab beradi.

Eslatib o’tamiz: Bunday ma’lumotlar hech qachon 100% tog’ri bo’la olmaydi, va albatta kelajakni aytib berib ham bo’lmaydi. Qolaversa yulduzlarga qarab fol ochish ham mumkin emas. Bu turdagi ma’lumotlarga “Statistik ma’lumot” sifatida qarash joiz. Ya’ni olimlar ma’lum bir sonli, aytaylik 100 ta odamni tadqiq qilib, ularni turli guruhlarga joylashtirib, ularga tariff berishgan. Ammo bularni bilsangiz ham foydadan holi bo’lmaydi. “Folga ishonma, folsiz yurma” deydi dono xalqimiz!  

Nima ham derdik. Savol takliflaringiz bo’lsa, blogimizning pastki qismiga habar qoldiring. Agar sizlarga ozgina yordam bera olgan bo’lsak bundan g’oyat mamnunmiz!